Hiligaynon é falado no Visayas ocidentais região, bem como em SOCCSKSARGEN região de Mindanao, no Filipinas. Faz parte da família de Línguas visayas. A linguagem contém muitos espanhol empréstimos. Também é conhecido como Ilonggo porque muitos dos falantes são originários da província de Iloilo e tem um total de 11 milhões de falantes, tornando-a a 3ª língua nativa mais falada nas Filipinas e a 2ª língua visayana mais falada depois Cebuano.
Guia de pronúncia
A pronúncia é semelhante a Tagalo.
Vogais
- uma
- como 'a' em "maçã"
- e
- como 'e' na "cama" (muitas vezes em silêncio no final de uma palavra)
- eu
- como 'i' em "fin"
- o
- como 'o' em "cachorro"
- você
- como 'oo' em "hoop"
Consoantes
- b
- como 'b' na "cama"
- c
- como 'k' em "criança"
- d
- como 'd' em "cachorro"
- f
- como 'ph' em "telefone"
- g
- como 'g' em "ir"
- h
- como 'h' em "ajuda"
- j
- como 'dg' em "borda"
- k
- como 'c' em "gato"
- eu
- como 'eu' em "amor"
- m
- como 'eu' em "mãe"
- n
- como 'e' em "legal"
- p
- como 'p' em "porco"
- q
- como 'q' em "quest" (com "u", quase sempre)
- r
- como 'r' em "linha"
- s
- como 'ss' em "silvo"
- t
- como 't' no "topo"
- v
- como 'v' em "vitória"
- C
- como 'w' em "peso"
- x
- como 'cks' em "chutes", 'h' em "ajuda"
- y
- como 'y' em "sim", como 'ie' em "torta"
- z
- como 'z' em "neblina"
Dígrafos comuns
- sim
- como 'ai' em "chai"
- aw
- como 'ow' em "vaca"
- ey
- como 'ay' em "dizer"
- iw
- como 'iw' em "eew"
- ai
- como 'ow' em "linha"
- oi
- tipo 'oy' em "menino"
Lista de frases
Fundamentos
- Olá.
- Olá. (Igual ao inglês)
- Olá. (informal)
- Oi. (Igual ao inglês)
- Como você está?
- Kamusta ka na? (KaMOOStah KAH nah?)
- Bem, obrigado.
- Ma-yu man ako. (Mah-YUH man AKOH)
- Qual é o seu nome?
- Qual é a pessoa mais importante? (Qual é o paNGAlan moh?)
- Meu nome é ______ .
- O pangalan ko ay si ______. (Ang paNGAlan koh ay si ______.)
- Prazer em conhecê-lo.
- Nalipay ako makilala ka. (NaLIpay AKOH makilala KAH)
- Por favor.
- Palihog. (PaLIhog)
- Obrigada.
- Salamat. (SaLAHmat)
- De nada.
- Wala cantou um humano. (WaLA cantou anoMAN)
- sim.
- Hu-o. (Hu-Oh)
- Não.
- Indi. (INdi)
- Com licença. (conseguindo atenção)
- Palihog cantou madali lang. (PaLIhog cantou MAdali lang)
- Eu sinto Muito.
- Pasensyaha lang ako. (PAsenSYAha lang akoh)
- Adeus
- Asta sa liwat. (ASta sa leeWAT)
- Adeus (informal)
- Xau xau. (Tchau tchau)
- Não consigo falar Hiligaynon / Illongo [Nós vamos].
- Indi ako makahambal cantou Illongo [cantou maayu]. (INdi AKOH makaHAMbal cantou IilLONGo [cantou maAYU])
- Você fala inglês?
- Makahambal ka cantou em inglês? (MakaHAMbal ka cantou INGgles?)
- Há alguém aqui que fala inglês?
- May ari diri makahambal sa Ingles ()
- Ajuda!
- Bulig! (BuLIG!)
- Olhe!
- Halong! / Lantaw-a cantou maayu! (HaLONG! / LanTAW-WA cantou MaAYU)
- Bom Dia.
- Maayu nga Aga. (MaAYU NGA aGA)
- Boa noite.
- Maayu nga Hapon. (MaAYU NGA HAApon)
- Boa noite.
- Maayu nga Gab-i. (MaAYU nga GAB-EE)
- Boa noite (dormir)
- Maayu nga Gab-i, Tulog na 'ta. (MaAYU nga Gab-i, TUlog na 'TAH)
- Não entendo.
- Indi ko ma-intindihan / intsinde. (INdi ko mah-inTINdihan / InCHINdeh)
- Onde é o banheiro?
- Você gosta de kasilyas / banyo? (DiIN o KAHsilyas / BanYU?)
- Como você diz ____?
- Paano mo hambalon ang ____? (PaANOH mo HAMbalLON ang ____?)
- Como isso é chamado?
- O que você acha disso? (Ano ang taWAG sa eeNI)
- Como isso é chamado?
- O tawag para uma? (Ano o taWAG sa eeNA)
Problemas
- Me deixe em paz.
- Pabayaa ako. (PabahYAH-AH ako)
- Vá embora.
- Halin 'to. (Ha-LIN 'TOH)
- Não me toque!
- Indi ko pagtanduga! (InDEE ko pagTANDUG-gah)
- Polícia!
- Pulis! (PuhLIS!)
- Estou chamando a polícia.
- Tawgun ko ang pulis. (TawGON koh ang PuhLIS)
- Pare! Estuprador!
- Tama na! Maniyak! (Tahmah nah! ManiYAK!)
- Pare! Ladrão!
- Tama na! Kawatan! (Tahmah nah! KaWAHtan!)
- Eu preciso de sua ajuda.
- Kailangan ko cantou bulig mo. (Kay-LAH-ngan ko cantou BuLIG)
- Estou perdido.
- Nadula ako. (Nah-DU-lah ako.)
- Eu perdi minha bolsa.
- Nadula ko ang bag ko. (Nah-DU-lah ko ang bag ko)
- Eu perdi minha carteira.
- Nadula ko a carteira ko. (Nah-DU-lah ko ang carteira ko)
- Eu estou doente.
- May-sakit ako. (MA-y SahKIT ako.)
- Eu fui ferido.
- Na-sugatan ako. (Nah-suGAHtan ako.)
- Eu preciso de um doutor.
- Kailangan ko cantou duktor. (Kay-LAH-ngan ko cantou DUK-tor)
- Posso pegar seu telefone emprestado?
- Pwede hulamon o telepono mo? (PuweDEH huLAHmon o telePONO mo?)
Números
Números espanhóis são comumente usados do que os números Ilonggo.
- 1
- É um (EE-sah) / Uno
- 2
- Duwa / Duha (Du-WAH / Du-HA) / Dos
- 3
- Tatlo (Tat-LO)
- 4
- Apat (AhPAT)
- 5
- Lima (LeeMAH)
- 6
- Anum (AHnum)
- 7
- Pito (PEEto)
- 8
- Walo (WahLO)
- 9
- Siyam (SYA-am)
- 10
- Pulo (Puh-Lo)
Tempo
- agora
- Subong (SuBONG)
- mais tarde
- Karun (KaRUUN)
- antes
- Sang-una (Sang-UU-nah)
- após
- Pagkatapos (PagKAHTAHpus)
- de manhã cedo (usado durante 1h - 5h) - Kaagahun (ka-a-GAH-hun)
- manhã
- Aga (Ah-gah)
- tarde
- Hapon (HaaPON)
- tarde
- Gabi (Gab-EE)
- à noite
- Sa Gabi (Sa Gab-EE)
- noite
- Gabi (Gab-EE)
Hora do relógio
- hora
- Oras (O-RAS)
- minuto
- Minuto (Me-nuto)
- uma hora, 1
- 00:00: Ala-Una cantou kaagahun (A-la U-NAH cantou ka-a-GAH-hun)
- duas horas, 2
- 00:00: Alas-Dos cantou aga (A-las DOS cantou AH-GAH)
- três horas, 3
- 00h00: Alas-Tres cantou hapon (A-las TRES cantou HaaPON)
- seis horas, 6
- 00h00: Alas-sais cantou gabi (A-las Sa-EES / Sa-AYS cantou HaaPON)
Durações
- ___ segundo (s)
- ___ na ka sekundo (___ na kah se-KUN-do)
- ___ minutos)
- ___ na ka minuto (___ na kah me-nuto)
- ___ horas)
- ___ na ka oras (___ na kah o-RAS)
- ___ dias)
- ___ na ka adlaw (___ na kah ad-L-AW)
- ___ semana (s)
- ___ na ka semana (___ na kah se-MAH-na)
- ___ meses)
- ___ na ka bulan (___ na kah bu-LAN)
- ___ anos)
- ___ na ka tuig (___ na kah tu-ig)
- ___ décadas)
- ___ na ka dekada (___ na kah de-KAH-da)
- Diariamente
- Adlaw-adlaw / Kada Adlaw (Ad-L-AW - Ad-L-AW / Kah-dah Ad-L-AW)
- Por mês
- Kada Bulan (Kah-dah bu-LAN)
Dias
Os dias são derivados do espanhol.
- hoje
- Subong nga adlaw (Su-BONG nga ad-L-AW)
- ontem
- Kagapon (Ka-ga-PON)
- amanhã
- Buwas (Bu-was)
- esta semana
- Subong nga semana (Su-BONG nga se-MAH-na)
- Semana Anterior
- Sadto nga semana (Sang ee-SAH ka se-MAH-na)
- semana que vem
- Sunod nga semana (Su-NOD ka se-MAH-na)
- Segunda-feira
- Lunes (Luh-nes)
- terça
- Martes (Mar-TESS)
- quarta-feira
- Miyerkoles (Mi-YER-koh-les)
- quinta-feira
- Huwebes (Hu-we-BES)
- sexta-feira
- Biyernes (Be-YER-ness)
- sábado
- Sabado (Sa-BAH-doh)
- Domigo
- Domingo (Doh-MEENG-goh)
Meses
- Janeiro
- Enero (Ee-NEH-ROH)
- fevereiro
- Pebrero (PEB-re-roh)
- Março
- Marso (MAR-soh)
- abril
- Abril (Ah-BRIL)
- Maio
- Maionese (Mah-Yoh)
- Junho
- Hunyo (Hun-Yoh)
- julho
- Hulyo (Hul-Yoh)
- agosto
- Agosto (Ah-GUS-toh)
- setembro
- Septyembre (Sip-ti-yem-bre)
- Outubro
- Oktobre (Uuk-tob-Reh)
- novembro
- Nobiyembre (Noh-bi-yem-bre)
- dezembro
- Disyembre (Dee-si-yem-bre)
Transporte
- Transporte
- Transportasyon (Trans-por-ta-syon)
- Quanto é de ____ a ____?
- Pilar o halin bayad em ____ hasta em _____? (Pee-la, Bah-yad ha-lin com ___ Has-ta com ____?)
- Por favor, passe o pagamento.
- Palihog bayad. (Pa-lee-hog bah-yad)
- Para onde vai esse jeepney / ônibus / navio?
- Você quer jipe / ônibus / barco? (Dee-in o jipe / boos / bar-koh ni gah PAH-kad-toh)
- Quanto é o pagamento?
- Pila ang bayad? (Pee-la o Bah-yad?)
- A que horas este ônibus / navio vai?
- O que você quer saber de ônibus / barco? (Ano O-RAS gah-ha-LIN as vaias / barko na ee-ni?)
- A que horas este ônibus / navio chega?
- O que você acha de ônibus / barko na ini? (Ano O-RAS ma-ah-bot bar-koh na ee-ni?)
Jeepney, ônibus, navio
- Jeepney
- Jeep (Jipe)
- Autocarro
- Autocarro (Boos)
- Navio / Barco
- Barko (Bar-KOH)
Táxi
- Táxi!
- Taksi! (Tak-SEE)
- Leve-me para ____, por favor.
- Palihog, pakadto-ako sa ____. (Pa-LEE-hog, pa-KAD-too-AH ako sa ___.)
- Quanto custa para chegar a ____?
- Pilar o pacote bayad em ____? (Faça xixi no Bah-YAD pa-KAD-too com ____?)
- Por favor, me leve lá.
- Palihog, pakadto-ako didto. (Pa-LEE-hog, pa-KAD-too-AH ako DIDtoh)
Dinheiro
- Dinheiro.
- Kwarta. (KUWAR-tah)
- Você aceita dólares americanos / australianos / canadenses?
- Ga-baton kamo cantou Amerikanong / Australyanong / Kanadiyanong dolyar? (Ga-BAHtoon kah-mu cantou A-mee-ree-KAH-NONG / Os-tral-YAH-nong / Kah-nah-di-yanong dool-yar?)
- Você aceita cartões de crédito?
- Ga-baton kamo sang Cartão de crédito? (Cartão de crédito Ga-BAHtoon kah-mu- sang?)
- Você pode trocar dinheiro por mim?
- Pwede ka mag pa-baylo cantou kwarto para akon? (Pu-WE-deh mag ka Pa-BAI-loh cantou ku-WAAR-ta Pah-ra sa Ah-kon?
- Qual é a taxa de câmbio?
- Quer saber o que é isso? (Pee-lah o pag-pa-BAI-loh suh-BONG)
- Onde está um caixa eletrônico? (ATM)
- Diin the ATM? (Está visitando o caixa eletrônico?)
Comendo
- Café da manhã.
- Pamahaw (Pa-MAH-haw)
- Almoço.
- Panyaga (PA-nya-gah)
- Hora do lanche (chá).
- Pamahaw (Pa-MAH-haw)
- Jantar.
- Panyapon (PA-nya-pon)
- Eu gostaria ___.
- Gusto ko cantou ___. (Gus-TOH ko cantou ___.)
- Eu gostaria de um prato contendo ___.
- Gusto ko cantou sud-an nga may-ara cantou ___. (Gus-TOH ko cantou SUD-an nga mai-a-rah cantou ___.)
- Frango.
- Manok (Mah-NOK)
- Carne.
- Karne cantou Baka (Kar-NEH cantou BA-kah)
- Carne de porco.
- Baboy (Bah-boy)
- Peixe.
- Isda (Is-DAH)
- Ovos.
- Itlog (Eet-Log)
- Vegetais.
- Utan (Ooh-Tan)
- Fruta.
- Prutas (PRUH-tass)
- Pão.
- Tinapay (Tee-Nah-pai)
- Café.
- Kape (Kah-Peh)
- Chá.
- Tsaa (Chaa / Cha-ah)
- Sumo.
- Jus (Jus)
- Água.
- Tubig (Muito grande)
- Sal.
- Como em (Ah-sin)
- Eu terminei.
- Tapos na ako (TAH-pos na ako)
- Estou cheio.
- Busog na ako (Buh-sug na ako)
- Eu estou com fome.
- Gutom ako (Goo-tum ako)
- Eu não quero comer
- Indi ko gusto magkaon. (IN-dee ko GUS-toh mag-KA-oon)
- Estava uma delícia.
- Namit cantou ginluto. (Nah-mit cantou GIN-LUH-toh)
- Não estava delicioso.
- Di namit cantou ginluto. (Dee nah-mit cantou GIN-LUH-toh)
- Eu não como ___.
- Waay ko ga kaon cantou ___. (Wa-ay ko ga kah-oon cantou ___.)
- A conta por favor.
- Palihog o bayad. (Pa-LEE-hog o BAH-yad)
Barras
- Você serve álcool?
- Naga-serve kamo cantou alkohol? (Na-gah-serve kah-mu cantou al-ko-hol?)
- Existe serviço de mesa?
- May-ara cantou serviço de mesa? (Mai-a-rah cantou serviço de mesa?)
- Outra rodada, por favor.
- Isa pa nga shot palihog. (Ee-sa pa nga tiro pa-LEE-hog.)
- Quando é a hora de fechar?
- Ano oras ang sarado? (Ano O-RAS o SAH-rah-doh?)
Compras
- Voce tem meu tamanho
- May-ara kamo cantou akon nga size? (May-a-rah kah-mu cantou ah-kon nga size?)
- Quanto é este)?
- Pila (ini)? (Pee-la ee-nee?)
- Isso é muito caro.
- Tam-an na ka ma-hal. (Tam-AN na ka Mah-Hal)
- Caro.
- Mahal. (Mah-hal)
- Barato.
- Barato. (BAH-rah-toh)
- Eu não posso pagar.
- Indi ko maka-bakal cantou ina. (In-dee ko ma-ka bah-kal cantou Ee-nah)
- Eu não quero isso.
- Indi ko na gusto. (In-dee ko nah gus-toh)
- Você está me enganando.
- Gina em mo ako. (Gee-na-toh mo ako)
- OK, vou atender.
- Sige, kuwahon ko. (Veja-geh, ku-wah-on ko.)
- Posso ter um saco plástico?
- Pwede hatagan niyo ako cantou saco plástico? (Pu-weh-deh ha-tah-gan ni-yo ako cantou saco de plas-tik?)
- Eu preciso de ...
- Kailangang ko cantou ... (KAY-lah-ngan ko cantou ...)
Dirigindo
Autoridade
- Eu não fiz nada de errado.
- Waay ko ya sala. (Wa-ay ko ya SAH-lah)
- Eu preciso de um advogado.
- Kilanlan ko cantou abugado. (Kilanlan ko cantou A-buh-gah-doh)